Kemer a raio perzh BCD / Sevenadurioù Breizh er c’hendiviz « treuzkas ha kelenn sonerezhioù an hengounioù dre gomz » aozet gant Drom e-pad festival No Border#5.

Evit an trede bloavezh da heul e vo aozet, gant kevredigezh Drom, ur c’hendiviz diwar-benn treuzkas ha kelenn sonerezhioù an hengounioù dre gomz. Klaskerien, sonerien, pedagogourien a zivizo diwar-benn ar goulenn-mañ : «Treuzkas, kelenn, deskiñ, adtaolenniñ, drevezañ, laerezh : peseurt choazoù ober ha perak ? Ar roll-labour, ar skritell hag ar follenn-nij stumm niverel a gavoc’h amañ stag.

Ar c’hendiviz-mañ a vo aozet e stern ar festival NOBORDER#5, anezhañ ur festival sonerezhioù pobl ar bed. E Brest e vo, eus an 10 d’an 13 a viz Kerzu.

http://www.festivalnoborder.com/

[bloc-gris] Roll-labour :

Yaou 10 a viz Kerzu 2015

Er c’hQuartz

9e30 : Banne kafe da zegemer an dud

10e00-10e30 : Prezegenn digeriñ

10e30-12e30 : Traoù bet graet : peseurt goulennoù, peseurt respontoù, peseurt suradennoù (!), peseurt kantreadennoù ?

2e00-3e10 g.k. : Bannet e vo ar film Growing into music gant Lucy Duran. Kevelet gant an FAMDT.

3e30-5e00 g.k. : En em soñjal : an doareoù da dreuzkas.

Gwener, 11 a viz Kerzu 2015

Er c’hQuartz

10e00 : Banne kafe da zegemer an dud

10e30-12e00 : Peseurt politikerezhioù evit treuzkas sonerezhioù an hengounioù pobl ? Kevelet gant BCD / Sevenadurioù Breizh.

12e00-12e30 : Petra ‘zo nevez e-keñver an treuzkas.

E skol-veur Victor Segalen

2e00-4e00 g.k. : Prezegenn gant Johanni Curtet. Klask, seniñ ha treuzkas. Un istor dic’hortoz gant ar c’han khöömii (kan kendon eus Bro Mongolia).

Kevelet gant Skol-Veur Breizh-Izel, UFR Lizhiri, Yezhoù ha Skiañtoù an Dud hag al LABERS.

E sinema Les Studios

5e00-6e00 g.k. : Bannet e vo an teulfilm Quatre saisons gant Pauline Burguin. Diviz da heul. [/bloc-gris]

Roll No Border e video :

Ar brezel 14 bevet gant ar Vretoned, pe e vefent bet war an talbenn pe chomet e Breizh.

Ugent tem (an trañcheoù, ar brizonidi, al labour, ar skol…), skeudennaouet gant un toullad dielloù a bep seurt, e brezhoneg an darn vrasañ anezho : fotoioù, lizhiri, pennadoù kazetennoù… Ur c’heriaoueg hag un dastumad danevelloù e fin al levr. Ul lec’hiennad dielloù (dielloù al levr, filmoù, enrolladennoù…) a ya da heul al levr.

Emañ ar gevredigezh Bretagne Culture Diversité / Sevenadurioù Breizh, asambles gant Bro Kornôg Kreiz-Breizh, o vont da renabliñ ar glad sevenadurel dizanvez e tachennad kornôg Kreiz-Breizh. Tri bloavezh e pado an enklask etre tout, ha 18 miz e pado e goulzad kentañ, hag a zo o paouez komañs.

E kreiz Bro-Breizh, etre tri departamant (Aodoù-an-Arvor, Penn-ar-Bed ha Mor-bihan) e kaver Bro Kornôg Kreiz-Breizh, un tachennad brudet-mat evit kaout ur sevenadur birvidik / evit e sevenadur / un tachennad brudet-mat e sevenadur : festoù-noz eus ar c’hentañ, gouelioù pobl, dañsoù ha binvioù-sonerezh na vezont ket kavet e lec’h all ebet… Fell a ra da vBCD / Sevenadurioù Breizh kompren gwelloc’h seurt boazioù sevenadurel ha mont pelloc’h o tiskrivañ spis penaos e wel tud Kreiz-Breizh o c’hlad dizanvez, en deiz a hiziv.

Gant ar renabl-mañ, ne vo ket ur pleustr pe un elfenn resis a zedenno ac’hanomp dreist pep tra. Labouret e vo kentoc’h diwar-benn an holl domanioù lec’h ma kaver glad dizanvez hervez Koñvañsion 2003 an Unesco : hengounioù hag eztaol dre gomz, arzoù an arvestoù, pleustroù sokial, lidoù ha festoù, gouiziegezhioù ha pleustroù diwar-benn an natur hag an hollved, chemet hengounel an artizaned. Ar brezhoneg, ha rannyezhoù brezhoneg Kreiz-Breizh, a vo studiet pizh ivez.

E dalc’h an holl dud emañ ar glad sevenadurel dizanvez : gouiziegezhioù, pleustroù, doareoù da ober hag a zo evel teñzorioù un den pe ur familh, bet heritet hag a vo da dreuzkas. Se zo kaoz e vo klasket gant BCD / Sevenadurioù Breizh ijinañ un doare nevez da renabliñ. Pedet e vo tud, kumunioù ha kevredigezhioù Kreiz-Breizh da ren ar renabl o termenañ, int-i o-unan, peseurt glad sevenadurel dizanvez an hini eo a dalvez en o bro. Meur a vennad a c’hellimp sevel gant disoc’hoù an enklask-mañ, o fall gwareziñ glad Kreiz-Breizh hag e lakaat war wel evit ma kendalc’hfe da vezañ bev-birvidik hag adkrouet dalc’hmat.

Ma fell deoc’h kaout titouroù ouzhpenn, kit en darempred gant BCD / Sevenadurioù Breizh : contact@bcd.bzh

Kavout a reer ur film deus ar re gentañ e-touez reoù ar Balkanoù lakaet war BED : ur film faltazi sevennet gant Bato Čengić, ur sevener bosniat aet d’an anaon e 2007.

Les enfants d’après eo anv ar film. Pa lenner an titl e saouznege komprener gwelloc’h deus ar pezh a vez kontet ennañ : Playing soldiers. Kontañ a ra pegen don e vez merket ar vugale goude ur prantad brezel. Ar film-mañ a oa bet dalc’het e-touez ar re rakdibabet e Cannes e 1968, met nullet e oa bet ar gouel ar bloazh-mañ, siwazh evit Bato !

Ar film, gwenn ha du penn da benn, a zo brav kenañ da geñver e skeudenn. Ur meskaj etre François Truffautha Chris Marker war un dro…

Pedet e oa bet Bato Čengić e gouel sinema Douarnenez e 2006. Hervez lod, morse n’eo bet diskouezet ar film-mañ ken abaoe marv Bato Čengić.

Evit treuzkas ur yezh hag ur sevenadur er bed a-vremañ e vez aozet kentelioù pe stajoù, ha gwir eo ez eo ret hen ober ; met gall a reer ivez daremprediñ tud zo o deus desket o yezh hag o sevenadur a-vihanik. Lakaat an dud da gejañ outo eo pezh a glask BCD ober gant ar raktres Bazhvalan (e brezhoneg) pe Baçadou (e gallaoueg).

Gwelloc’h deskiñ marvailhat e-pad ur veilhadeg, gwelloc’h deskiñ gouiziegezh al louzaouennoù o pourmen er maezioù eget hen ober e-pad kentelioù e salioù bras ur skol-veur !
Pinvidik-mor eo kejañ ouzh ur brezhoneger pe ur gallaoueger a-vihanik. Dre ar yezh e vez klevet danevelloùigoù hag e vez desket ur sevenadur hag un istor ne c’hellfemp ken anavezout nemet o lenn levrioù, e mod all. Perc’hennañ ur c’houiziegezh, un doare da welet ar bed a vez graet, ha memes amzer e vez klevet muzik ar yezh, troiennoù ur vro pe un den.
N’eo ket ken aes ha se, evit danvez brezhonegerien pe gallaouegerien a zo o chom e kêr, alies, da zaremprediñ tud a oar ar yezh a-vihanik, hag int kozh hag o chom war ar maez evit ar muiañ anezho. Diaes ar c’hejadennoù : disheñvel-mat eo ar bedoù lec’h m’emaint o vevañ, pep hini anezho e zoareoù da ober, ha se zo kaoz n’eo ket aes en em gompren. Evit terriñ an dizemglevioù ha lakaat ar bedoù-se da dostaat eo aet BCD war glask tud a vefe kad da vezañ Bazhvalan pe Baçadou, da lavaret eo da c’hoari an hanterour.
BCD/Sevenadurioù Breizh en deus karget Lena Catalan-Marcos da vont war glask an treizherien-se, gant sikour tud ha kevredigezhioù e pep korn eus Breizh-Izel : Tiez ar Vro, kevredigezhioù sevenadurel… Ouzhpenn kant den he deus kavet, an holl anezho kontant da ambroug unan o teskiñ da di ur brezhoneger pe ur vrezhonegerez a-vihanik anavezet dezhañ, pe dezhi.

[bloc-gris]

Embann a ra BCD/Sevenadurioù disoc’hoù an enklaskoù-se war ur gartenn enlinenn, a vo adnevezet alies. War ar gartenn-se e vo kavet chomlec’hioù an dud o deus lakaet o anv evit bezañ «Bazhvalan» pe «Baçadou» : http://bcd.bzh/bazhvalan/.

[/bloc-gris]

«A bientôt de vos nouvelles» (ken voc’h lennet): setu titl un teulfilm web diwar-benn ar Brezel Bed Kentañ bet kaset da benn gant kevredigezh Bretagne Culture Diversité / Sevenadurioù Breizh diwar lizhiri eizh soudard breton,a bep seurt istor-buhez ganto.Sikouret eo bet ar raktres-mañ gant Rannvro Breizh.

Ur rouedad kemmesk a drañcheoù, kantadoù a gilometradoù anezho etre ar menezioù Vosges ha mor an Hanternoz, pa vez anv eus talbenn ar c’hornog nemetken ; daou viz emgannoù hag hanter-kant, war zouar ha war vor, met en aer ivez ; milionoù a dud lazhet ha muioc’h a brizonidi, a dud gloazet, a gorfoù hag a eneoù mac’hagnet, ha mac’hagnet-euzhus a-wechoù, n’eus nemet soñjal er gevredigezh tud difetet brudet, siwazh, a oa bet anvet «Gueules cassés» gant o diazezourien – en o zouez e veze kavet Albert Jugon, ur Breton eus Montreuil-sur-Ille… Un dae eo ar Brezel Bed Kentañ evit spered an den, enta, ken ledan, ken kemplezh hag eo bet.

Ha padal, e-touez kement a draoù spouronus, ma fell deomp kompren da vat peseurt euzh an hini a oa bet bevet neuze, penaos en doa dislammet ar feulster e kreizig-kreiz ar bloavezhioù 1910, o klozañ trumm ur mare a vez graet «Belle époque» eus outañ alies, emichañs ez eo o vont tal-kichen an dud vunut e c’hellimp en ober. Hag e-touez an holl mammennoù a c’hall an istorour implij, sur a-walac’h ez eo skridoù ar soudarded ar re a ziskouez ar gwellañ petra eo bet ar Brezel Bed Kentañ a-benn ar fin.

Setu pezh a ginnig hor teulfilm web deoc’h : mont da heul eizh soudard breton o lenn al lizhiri bet skrivet ganto, kuzhet en un trañche el linenn dan pe en ur c’hantonamant-diskuizh sioul pe siouloc’h. Anvet e oant Jules, Henri, Louis, Jean, Frédéric pe Auguste. War ar vicher mestr-skol, ofiser a-vicher, peizant pe memes person e oant. Eus Breizh-Uhel ha eus Breizh-Izel e oant hag emaint o vont da lakaat ac’hanomp da zizoleiñ ar Brezel Bras.

Koulskoude, daoust ma ‘z int tud disheñvel-mat, ne c’hello ket an eizh test-mañ diskouez deoc’h pep tamm eus ar brezel luzius-se. Soudarded war droad ma oant holl, n’eo ket bet bevet ar memes brezel ganto ha gant an artilherien, hag ar vartoloded, ar brizonidi, ar re bac’het pe ar re chomet er gêr kennebeut. En o lizhiri e lenner petra oa ar brezel bevet er vouilhenn, e foñs an trañcheoù. Ha dre an dra-se ez eo kreñvoc’h o testenioù c’hoazh.

Perak labourat gant lizhiri-brezel ?

E 1881 e oa deuet ar skol da vezañ digoust ha rediet, ha setu e oa aet war wellaat live skol an dud a-galz. A-hed ar Brezel Bed kentañ e kenskrivas ar soudarded gant o familh hag o mignoned. Ouzhpenn dek miliard lizher a zo bet eskemmet etre tout. Ur vammenn dibar eo an testennoù-se evit an neb a fell dezhañ pe dezhi dizoleiñ buhez pemdez ar soudarded. Anavezout anezho, gwelet ar brezel dre o sell personel, don, setu ar pezh a c’heller ober o lenn o lizhiri.

Perak sevel un teulfilm web ?

Peogwir en un teulfilm web e c’hall an hini a zo o sellet dibab h/e-unan e peseurt urzh e vo kontet an istor dezhañ pe dezhi. Etreoberiañ a vez kinniget dezhañ/i neuze, pezh ne vez ket graet en un teulfilm mod-kozh.Pa fello dezhañ/i e c’hello dibab ur chabistr kentoc’h evit egile, mont war-raok pe war-gil, mont donoc’h en un tem, sellet ouzh ar bonus liammet gant ar chabistr emañ o sellet outañ, lenn al lizhiri en o fezh pe tammoù anezho…

Piv eo ar soudarded ?

Implijet eo bet lizhiri eizh soudard ganemp :

• Auguste AMICEL, bet ganet d’an 11 a viz Genver 1879 e Matignon. Beleg e oa, ha kaset e oa bet da 10vet kevrenn klañvdiourienan arme.
• Henri BOUYER, bet ganet d’an 22 a viz Du 1883 e Paimboeuf. Mestr-skol e oa pa oa galvet da vezañ serjant en 265vet rejimant troaderien da gentañ, hag en 264vet war-lerc’h.
• Loeiz HERRIEU (Louis Henrio hervez e anv ofisiel). D’ar 26 a viz Genver 1879 e oa bet ganet e Kaodan. Kemer a rae perzh en emsav ar varzhed, evit Breizh hag evit ar brezhoneg. Kaset e oa d’an 88vet rejimant troaderien, lec’h ma oa kaporal-fourrier e gompagnunezh. E brezhoneg en doa skrivet e lizhiri.
• Jules LACHIVER, bet ganet d’ar 24 a viz Kerzu 1891 e Goméné. Mestr-skol e oa, ha kaset da serjant e 70vet rejimant troaderien Gwitreg.
• Frédéric PERQUIS, bet ganet d’ar 6 a viz Genver 1896 e Dinan. A-boan e oa bet tapet e vachelouriezh gantañ pa oa bet kaset da soudard eil renkad e 25vet rejimant troaderien Cherbourg.
• Jean PERRUSSEL, bet ganet d’ar 1añ a viz Genver 1875 e La Bouëxière. Ostiz ul leti e oa pa oa bet galvet da 76vet rejimant troaderien an tiriad.
• Désiré ROGER, bet ganet d’ar 14 a viz Genver 1891 e Saint-Séglin. Dont a reas eus ur familh peizanted milinerien ha kaset e oa da 70vet rejimant troaderien Gwitreg.
• Louis ROGER, breur bihan Désiré, a oa bet ganet d’an 19 a viz Du 1893 e Bruc-sur-Aff. Kaset e oa ivez da 70vet rejimant troaderien Gwitreg.

Pedet eo ar genrouedaderien da vont da heul ar baotred-se war ar pemdez, paotred disheñvel-tre an eil hag egile daoust ma oant holl o vevañ e Breizh.

Un ostilh pedagogel evit ar gelennerien

Gall a ra pep hini sellet ouzh hor teulfilm web, ha neuze bezañ soubet da vat en istor ar Brezel Bed Kentañ. Un ostilh pedagogel dibar a c’hell bezañ, neuze. Echuiñ a ra pep chabistr gant ur rann skeudennaouet gant kartoù ha skeudennoù-diell bet livet a lak ar c’hennaroud da vezañ aes da gompren ha da dreuzkas.

Penaos e vez kinniget ?

6 chabistr, urzhiet dre amzerioù ha temoù, a za d’ober an teulfilm web-mañ.

1. Mont d’ar brezel ha dizoleiñ an tan modern

2. Brezel an trañcheoù

3. Brezel ar greanterezh hag emgannoù o padout

4. Nerzh-spered ar stourmerien

5. 1918… a-benn ar fin

6. Dizoudardañ ha kaout soñj

E Breizh-Uhel e vez komzet ur galleg distumet a zo tost deus un trefoufouedaj… Ma laosker o tivskouarn da straniñ e klever ar pezh a vez anvet c’hoazh gant lod un trefouedaj, ar pezh a zo e gwirionez ur yezh, anvet ar gallaoueg…

E11-S02-Le Gallo from BCD Sevenadurioù on Vimeo.