Kemenned an Templ e Naoned

Staliet e oa ar Venec’h Ruz e Naoned abaoe 1128 moarvat, pa oa deuet Hugues de Payns, krouer an urzh,  da Broioù ar C’huzh-Heol. Testeniekaet eo o bezañs da vat a-raok 1141. Ober a rejont eus ar gemenned-se an hini vrasañ eus kêrioù dugelezh Breizh hag unan eus ar re bouezusañ e proviñs Akwitania. Lec’hiet er Bourg-Main - ar fabourzh Sant-Nikolaz – e oa ar gemenned deuet da vezañ perzh eus kêr pa voe astennet mogerioù kreñv Naoned war ribl dehou an Erzh gant an dug Pêr II e 1222. Neuze, kement ha digoll ar vreudeur eus an dachenn bet lamet digante evel-se, e voent aotreet da harpañ o savadurioù ouzh ar voger-greñv ; diwar gement-mañ e ouzer ivez e oa ur c’hloz eus o c’hemenned, ennañ ul lojeris hag ur vered, stag d’ur chapel dija moarvat. Testenniekaet eo ar gemenned-mañ, gouestlet da Santez-Katell, e 1277 en un diell a gaver meneg enni eus ur selier nevez hag eus labourioù a oa war ar stern da reneveziñ al lojeris. Degaset e oa bet he dismantroù war-wel pa oa bet toullet ar straed Charlez X e 1825, deuet da vezañ straed Orleans abaoe. Douaret e oant hed-ha-hed pe dost dre ma oa bet uhelaet diazezoù kêr Naoned a-hed ar c’hantvedoù. Bezañ zo anezhi un dachenn skouergornek, unnek metr hanter hed war seizh metr led, warni daou glaziad o bolzennoù-kroaz, ur wareg-treuz etreze. Stag e oa meur a di ouzh ar gemenned-mañ e Bro Naoned : Faugaret (e Assérac), Maupertuis (deuet da vezañ Le-Temple-de-Bretagne en deizioù a-vremañ), La Grée (ar Grec’henn) e-tal kichen Añsiniz. E 1312, war-lerc’h prosez an Templ e lec’h m’en doa kemennour Naoned klemmet d’ar fals-tamalloù a oa graet outañ, e voe divodet an urzh ha profet e vadoù e kêr – evel e pep lec’h war an douaroù kristen - d’an Ospitalidi, uveloc’h o stad betek neuze.