Fransez Jaffrennou – Taldir ab Hernin (1879-1956)

Aozer : Philippe Le Stum / Kerzu 2016

 Fransez Jaffrennou, barzh Taldir. Kartenn-bost Villard, Kemper. Kreizenn an enklaskoù breizhek ha keltiek – SBI-Brest.

D’ar 15 a viz Meurzh 1879 e voe ganet Jaffrennou e Karnoed. Pa voe lisead e Sant Brieg en em ouestlas d’ar stourm evit ar yezh, dre e skoazell da Fransez Vallée evit sevel kentelioù Brezhoneg. E 1898 e voe e-touez ar re a savas Unvaniezh Rannvroel Breizh. E 1899 e voe embannet e levrig barzhonegoù kentañ, An Hirvoudoù, hag a reas berzh e metoù ar vrezhonegerien. Dre ma voe bet desket Kembraeg gantañ e voe unan eus aozerien un dileuridigezh Bretoned kaset d’an eisteddfod e Kerdiz (e miz Gouere 1899), hag eno e voe lakaet da varzh, dindan an anv Taldir ab Hernin. Unan eus diazezerien Goursez Breizh e voe e 1900, hag e varzh-embanner ivez. Ur c’hazetenner emouestlet e voe, diazezer ar gelaouenn Ar Vro, ha goude-se, ar sizhuniek Ar Bobl, e Karaez. Goude ar brezel - tri bloaz e chomas mobilizet – e roas kalz a don d’an oberoù barzhel publik, pa  voe adlañset an darempredoù gant ar c’hevredigezhioù keltiek en tu all da Vor-Vreizh. Evit gwir e kemeras plas Berthou adalek 1923, met n’eo nemet e 1933, pa varvas an drouiz-meur, e voe anvet en e blas. Kas a reas en-dro ar gelaouenn Le Consortium breton ha goude-se An Oaled-Le Foyer breton, « kannadig trimiziek ar rannvroelerezh hag  ar barzhelezh ».

E miz Kerzu 1940 e voe kaset gantañ d’ar marichal Pétain ur plased  sinet gant ur pemp den ha daou-gent bennak eus an emsav, kement ha kadarnaat da benn ar Stad C'hall « emroadur rannvroelourien Vreizh» . E miz Even 1945, e voe kondaonet d’an toullbac’h, d’an divri broadel ha da genkizadur e holl vadoù. Laosket e voe da vont e 1946, met morse ne voe aotreet a zistreiñ da Vreizh, hag e Bergerac e varvas, d’ar 26 a viz Meurzh 1956.

Troet gant Sten Charbonneau

MENEGIÑ AR PENNAD

Aozer : Philippe Le Stum, « Fransez Jaffrennou – Taldir ab Hernin (1879-1956) », Bécédia [en ligne], ISSN 2968-2576, mis en ligne le 13/12/2016.

Permalien: http://bcd.bzh/becedia/br/fransez-jaffrennou-taldir-ab-hernin-1879-1956

Kinniget gant : Bretagne Culture Diversité