Bugel disuj Yaouankizioù katolik al labour-douar (JAC)
Bernard Lambert (Liger-Atlantel, 1931-1984) a oa menajerien e dud. Abred en doa paouezet hennezh gant e studioù da sikour anezhe war o menaj, pa ne oa nemet 17 vloaz . Gant ar JAC e voe stummet dreist-holl. Deuet da ezel anezhañ, e sammas kargoù ennañ, war derez ar rannvro da gentañ ha hini Bro-Frañs goude-se. Ennañ ivez e kejas gant Marie-Paule Cassagne a zimezas dezhi e 1959. Tud yaouank ar JAC a oa lorc’h enne bezañ peizanted mennet da vodernaat o menajoù, d’o silañ e lusk bras an armerzh ha da wellaat o buhez pemdeziek. War an diazezoù-se an hini e kemeras Bernard Lambert e blas e sindikajoù al labourerien-douar (Kreizenn vroadel al labourerien-douar yaouank-CNJA ka Kevredad broadel sindikajoù al labourerien-douar-FNSEA). Dilennet e voe da depute zoken, e sirkoñskripsion Kastellin, etre 1958 ha 1962.
Ur sindikalour hag a yae dezhi
War dachenn ar vicher an hini e plede Bernard Lambert dreist-holl. Adalek 1962 e krogas er stourm da vat en e zepartamant, asambles gant keneiled dezhañ, evit ma vije strollet sindikajoù labourerien-douar ar c’hornôg. E miz Du 1966 e voe krouet Kevredad rannvro sindikajoù labour-douar ar c’hornôg, strollet ennañ meur a sindikad eus rannvroioù Breizh ha Broioù-al-Liger, ha dont a reas Bernard Lambert da vezañ e sekretour meur. Efedusaat ar stourm difenn interestoù peizanted ar c’hornôg a oa pal ar c’hevredad. Tamm-ha-tamm avat e savas Bernard Lambert ha darn eus sindikalourien ar c’hornôg a-enep renerien an FNSEA dre ma ne rae ket ar re-se kalz a van eus ar venajerien vihan pe etre, saverien-loened al lod brasañ anezhe e kornôg Bro-Frañs, pa ne soursient nemet eus interestoù produerien vras edeier ha betarabez Bro Bariz. Stegn e teuas an traoù da vezañ pa dostaas Bernard Lambert hag e geneiled eus emsavadeg Mae 68, tra ma save Michel Debatisse, penn-rener sindikajoù gall al labourerien-douar, a-du gant de Gaulle. Kemer harp war stourm an niver brasañ ha klask kaout skoazell digant rummadoù sokial all, micherourien dreist-holl, an hini a felle dezhe ober evit ma vije sevenet goulennoù ar beizanted vihan ha bastet d’o ezhommoù. Hag int mont e darempred gant peizanted disuj rannvroioù all neuze ha krouiñ luskad ar Beizanted-labourerien.
Ur peizant disuj
Reiñ un dalvoudegezh politikel d’e stourm ha nac’hañ spered strizh ar c’houchoù-micher war zigarez bezañ « neptu » evel darn eus e enebourien, tost d’an tu dehou e gwirionez, sell pehini oa savpoent diazez Bernard Lambert. Tostaet e oa-eñ d’an tu-kleiz adalek deroù ar bloavezhoù 1960 ha deuet e oa da vezañ ezel eus ar PSU eus 1966 da 1972. Nevesaat mennozhioù Marx d’o lakaat e pleustr sko ouzh emdroadur al labour-douar a glaske ober. En e levr « Les paysans dans la lutte des classes » ( Seuil, 1970) e tisklêrias e oa krog lod eus ar beizanted giz-nevez da vont da broletaerien. Abalamour d’o dleoù ha da emdroadur prim ar vicher en em gavent ken stag ouzh ar stalioù bras ken e teuent da vezañ gopret da labourat evite er gêr. Kalz eus sindikalourien ar c’hornôg, asambles gantañ, a save o mouezhioù a-enep d’ar sindikalouriezh mod-kozh. Disrann a savas kenetreze avat.
Darn dioute, Lambert en o zouez, a yeas gant un hent nevez o krouiñ luskad emren ar Beizanted-labourerien, a-skouer gant sindikajoù ar c’hopridi, o nac’hañ sindikalouriezh ar batroned a oa, d’o meno, hini sindikajoù pennañ ar beizanted. Reoù all a glaskas en em frammañ e diabarzh ar sindikajoù mod-kozh-se a-raok kuitaat anezhe da vat e 1982. E deroù ar bloavezhioù 1980 e strivas Bernard Lambert evit tostaat an eil rann eus eben e-keit ma roe lañs d’ar skoazell ledan da stourm peizanted al Larzac o sevel galv manifestadeg vras 1973 eno. Astenn levezon tu-kleiz nevez ar beizanted a reas evel-se war un dro. A-benn ar fin e vroudas e breder an embannoù a oa krog, adalek 1980, da lakaat e kaoz ar broduouriezh el labour-douar, ur c’hraf ouzhpenn e stourm al luskad-se. Abalamour da gement-mañ e vez graet eus Bernard Lambert un diagentad eus Kengevredad ar beizanted, gant Jose Bove hag e gamaladed.
Bernard Lambert, mouezh sindikad ar Beizanted-labourerien – FR3 / INA
troet diwar ar galleg gant : J-D Robin
